با یک جستجوی ساده در فضای شبکه جهانی، هر نوع مطلبی که مدنظر باشد تقریبا به راحتی قابل دسترسی خواهد بود. یکی از مواردی که ممکن است مورد جستجوی افراد قرار گیرد، نمونه قرارداد در موضوعی خاص است. مثلا نمونه قرارداد NDA ، Co-Funder agreement، Investment و هر نوع قراردادی که مورد نیاز باشد. این متن به این موضوع می پردازد که اصولا استفاده از قراردادهای نمونه صحیح است یا خیر و علت آن چیست؟
شاید ابتدا پاسخی که به ذهن بیاید آن باشد که : “چقدر عالی! به لطف مشاوران حقوقی که این نمونه قراردادها را در سایت قرارداده اند، دیگر نیازی به پرداخت هزینه تنظیم قرارداد نخواهم داشت.”
اما حقیقت ماجرا چیز دیگری است:
- قرار دادن نمونه تفاهم نامه ها در سایت ها نه به این منظور که مفاد قرارداد NDA همین است و غیر از این نیست، بلکه برای آشنایی هرچه بیشتر افراد می باشد.
- قرارداد همانگونه که از نامش پیداست قرار و تفاهمی است که بین دو نفر ایجاد می شود. پر واضح است که هیچ دو نفری را نمی توان یافت که دقیقا مشابه هم در مورد موضوعی خاص توافق نمایند. به بیان دیگر همیشه در هر توافقی برخی موارد هست که باید شخصی سازی (personalize) شود تا محتوا و مفاد آن قرارداد دقیقا مطابق اراده طرفین آن شود.
- هر قراردادی با توجه به موضوع آن یک سری بندهای اختصاصی دارد که در سایر قراردادها وجود ندارد. مثلا در قرارداد جذب نیروی کار، ممکن است موضوع سفته ضمانت مطرح شود، حال آنکه در قرارداد سرمایه گذاری اصلا چنین بندی نیاز نباشد.
- مشکلاتی که از استفاده قراردادهای خام یا نمونه ایجاد می شود گاه افراد را به مدت طولانی درگیر مسائل حقوقی می نماید. فرض کنیم در یک قرارداد سرمایه گذاری، شرط فورس ماژور به درستی تنظیم نشده باشد مثلا بحث فیلترینگ به حکم قانون را در نظر نگرفته باشد و تیم کارآفرین به همین جهت نتواند به تعهداتش عمل نماید. حال تکلیف قرارداد چه می شود. در قالب یک مثال توضیح می دهم: بند فورس ماژور در قراردادهای نمونه تقریبا (با تغییراتی) بدین شرح است: چنانچه به هر دلیل که خارج از اختیار طرفین قرارداد بوده نظیر جنگ، زلزله، سیل و… انجام بخش یا تمامی قرارداد در موعد مقرر میسر نباشد، با توافق کتبی طرفین می توان به مدت قرارداد اضافه و یا حسب مورد هر یک از طرفین می تواند قرارداد را فسخ نمود.
برخی ایرادات وارد بر این بند را اختصاصا در قرارداد سرمایه گذاری بررسی می کنیم:
الف: در قراردادهای مربوط به استارتاپ ها، بحث فیلترینگ می تواند به عنوان یکی از مثال های فورس ماژور محسوب شود. چون اگر سایتی به هر علت فیلتر شود، امکان فعالیت نخواهد داشت. (این بحث خارج از مواردی است که سایت به دلیل انتشار محتوای خلاف قانون فیلتر می شود. در مثال ما فرض کنید به طور اشتباه سایت فیلتر شده یا به دلیلی، اینترنت کل کشور با اختلال مواجه شود). حال در بند فوق بحث فیلترینگ ذکر نشده است، گاه ممکن است هر یک از طرفین با استناد به دلایلی ادعا نماید که فیلترینگ فورس ماژور نیست و از طرف مقابل بخواهد که به تعهداتش عمل نماید یا آنکه چون به تعهداتش عمل نکرده، خسارت پرداخت کند.
ب: در قرارداد سرمایه گذاری که سرمایه گذار با تزریق مبلغی سهام دار یک شرکت می شود واژه فسخ چه معنایی می تواند داشته باشد. فسخ به لحاظ حقوقی یعنی شرایط طرفین قرارداد به قبل از بستن تفاهم نامه برگردد. حال آنکه در این مورد که سرمایه گذار سهام دار شرکت شده و فورس ماژور اتفاق افتاده، به چه نحو باید سهام شرکت از وی باز پس گرفته شود؟ این مورد باید صریحا در قرارداد تشریح شود و سازوکار آن مشخص شود. مثلا قرار است سند صلح تنظیم شود یا می بایست وکالتی اعطا شود یا هر مورد دیگر.
ج: مورد بعدی که می توان به آن اشاره کرد آن است که مدتی که هر یک از طرفین می تواند قرارداد را فسخ کند مشخص نشده است. به لحاظ قانونی وقتی یک طرف یا هر دو طرف قرارداد حق فسخی دارند می بایست مدت آن مشخص شود مثلا ظرف دو هفته، دو ماه یا دو سال. اگر این مدت مشخص نباشد ممکن است زمینه بطلان قرارداد ایجاد شود و این خود قصه ای است که سر دراز خواهد داشت…
نتیجه آنکه: مطالعه قراردادهای نمونه برای بالا بردن اطلاعات، افزایش دانش حقوقی و الهام گرفتن از نکات مندرج در آن بسیار مفید است. تا حدی مسیر راه را روشن می کند و دید خوبی به افرادی که می خواهند قرارداد را تنظیم نمایند می دهد. اما همیشه به این نکته توجه کنیم که تمام توافق ما و آنچه مدنظر ما است، در قرارداد نمونه موجود نیست چرا که قراردادهای خام ناظر به موارد کلی هستند و شرایط خاص مورد نظر ما را ممکن است پیش بینی نکرده باشند. به همین جهت شخصی سازی قراردادها از اهمیت بسیاری برخوردار است.
1 دیدگاه دربارهٔ «۴ نکته در استفاده از قراردادهای نمونه به جای تنظیم قرارداد جدید»
سلام.مطالب سایت عالیه.ممنون از سایت مفید شما.موفق باشید.